Voor sommigen is het vloeken in de kerk, want “je moet naar de motor luisteren” in een 911. Nou doe ik dat ook als ik voor een “spirited drive” ga, maar met 50.000 km op jaarbasis zit je in Nederland al snel 1000 uur (dus 40 volledige dagen) in de auto. En dan is in ieder geval af en toe een beetje goede muziek wel welkom.
Nou lees je geregeld dat goed geluid in een Porsche zo goed als onmogelijk is, dan wel erg moeilijk of kostbaar. Aangezien ik de afgelopen tijd een beetje aan het knutselen ben geweest, hierbij mijn ervaringen ter leering ende vermaeck.
Toen ik net mijn rijbewijs en een auto had, ben ik begonnen met het inbouwen van audio in mijn auto’s. Al snel ging het van kwaad tot erger. Niet met bedoeling er zoveel mogelijk lawaai uit te halen, maar zo goed mogelijk geluid (dus SQL, ipv SPL). Het werd al snel een leuke hobby waar ook relatief veel geld in ging zitten. Maar zodoende heb ik wel het e.e.a. geleerd over auto audio. De hobby liet ik achter mij toen ik ging werken (tijdgebrek), maar ik wil tzt in de Porsche wel eens echt topgeluid maken, zonder daarbij de auto volledig te verbouwen. Op dit moment geen tijd voor, dus het moest a. niet veel tijd kosten en b. niet veel geld kosten. Dat houdt tevens in dat ik derhalve bezig ben geweest met het bouwen van iets wat m.i. velen willen: beter (maar geen super) geluid in de Porsche, zonder daarvoor gekke dingen te doen.
Mijn auto is een 964. In de basis voor auto audio geldt mijn verhaal derhalve voor 911’s vanaf bj 1973 tot en met bj 1993.
Het doel was dus zonder teveel kosten en teveel gezeur (en ook zonder ook maar één deel van de auto te wijzigen) het geluid goed genoeg te maken. Echt topgeluid is moeilijk en lukt niet zonder wezenlijke moeite, kosten en aanpassingen. Probleem één is nl. staging. Een composet in de standaard inbouwruimte in de deuren zal nl. geen goede staging creëren. De plaatsing van de tweeter zit te laag. Een oplossing zou kunnen zijn 16 cm waar standaard 13 cm zit, 10 cm op de plaats van de standaard tweeter en een tweeter op de a-stijl. Maar dat voldoet niet aan de opdracht.
De achterspeakers zitten wel op een goede hoogte (zeker aangezien het geluid eigenlijk via de achterruit wordt gereflecteerd). Maar daar schiet je vwb staging niets mee op, want dan moet het geluid van voren komen.
Een goede staging moeten we dus vergeten, maar wat wel kan is een ruimtevullend geluid (als je van house oid houdt maakt dat niet eens echt uit). En ik ken genoeg mensen die dat mooier vinden dan een perfecte front-staging. Maar dat terzijde.
Mijn beginsituatie was standaard. Becker Mexico, met losse versterker onder de rechter voorstoel (op papier heel goed, in de praktijk heel slecht), voorin een 13 cm compo, achterin een 10 cm compo in een enkele behuizing.
Omdat de headunit kuren had heb ik deze vervangen door een JVC KD-AVX1 1-din DVD speler met 3” monitor het frontpaneel. Deze headunit heeft een (voor een head-unit) goede ingebouwde versterker die 4x20watt continue moet leveren volgens JVC, maar uit een test blijkt dat het om 4x15watt continue gaat. Dat is te weinig voor full-range, maar voor spelen vanaf 125 Hz is het voldoende. Wat dus bij de keuze van de headunit van belang is, is dat je kan instellen dat de voor en achterkanalen pas vanaf een bepaalde frequentie gaan spelen. Dit icm met een subuitgang, waar je eveneens de kantelfrequentie kan instellen en liefst ook het volume van de sub. Mijn headunit kostte 500 euro, als je geen dvd behoeft (ik heb het omdat ik veel concert-dvd’s heb, film kijken in een 911 is natuurlijk idioot) dan zal het voor minder moeten kunnen.
De speakers voor en achter dienen op elkaar afgesteld te zijn. Het beste is zowel voor als achter speakers van hetzelfde merk en het liefst nog uit dezelfde lijn. In mijn auto zitten Phoenix Gold speakers uit de Octane R serie. Voor 16 cm compo, achter 10x15 cm tweeweg. Op zich is het niet zo enorm van belang welke speakers je neemt, zo lang je maar voor een composet neemt en het liefst 16 cm, hetgeen past in de originele opening. Mijn speakers kosten samen volgens mij nog geen 250 euro. Ik zou in de beschreven set-up ook niet veel meer spenderen.
Nu de speakers niet full-range spelen (hetgeen in de standaard klankkasten ook weinig nut heeft) dient nog een subwoofer te worden toegevoegd. Ik had zelf nog een 20 cm sub in een gesloten kist “op de plank” liggen en heb die dan ook in de 911 zitten. Ikzelf zou in de beschreven set-up ook niet voor een grotere sub kiezen. Het gaat erom om voldoende laag te hebben om de speakers aan te vullen, niet meer, maar ook niet minder. De sub dient door een eigen versterker aangestuurd te worden. Ikzelf heb (eveneens van de plank) een Soundstream reference 300 daarvoor genomen. Deze haalt gebrugd meer dan 300 watt continue. Dus moet deze worden teruggeschroefd... Maar als je zelf nog moet kopen dan lijkt mij 150 watt continue zeker voldoende. En dat is een lichte versterker. Als je een beetje zoekt kun je er wellicht een vinden die onder een stoel kan worden gemonteerd. Anders kun je de versterker in de kofferruimte monteren. Wat ook nog kan is een gecombineerde sub/versterker. E.e.a. zal tussen de 200 en de 300 euro gaan kosten vanaf. Exclusief mdf en je moet het kistje dan zelf maken (tenzij je een gecombineerde sub/versterker koopt, dan ben je in één keer klaar). De sub speelt bij mij overigens tot 85 Hz.
Al met al kun je derhalve voor ongeveer 1.000 euro (want naast de genoemde zaken, zal je ook nog wat kabels, zekering, enz. moeten aanschaffen) een prima klinkend systeem maken in een 911 die makkelijk uitstijgt boven af-fabriek systemen in nieuwe auto’s die vaak een vergelijkbare of hogere meerinvestering vragen.
Voor iets meer geld kun je bijvoorbeeld kiezen voor een 5-kanaalsversterker, wat de kwaliteit verder zal verbeteren. Echter, bij mij gaat het nu al hard zat, dus noodzakelijk is het allerminst. Maar eerlijk is eerlijk, als ik nu niet voor een tijdelijke oplossing had gekozen, dan had ook ik alle kanalen extern versterkt willen hebben.
De inbouw is voor iemand die een beetje handig is goed te doen. Headunit kan gewoon op de normale plaats. Speakerkabels liggen er al (bij versterking via de headunit is opnieuw trekken van de kabels m.i. overdreven). Wel moet je nog een signaalkabel van de subuitgang op de headunit naar de versterker trekken. Eenvoudig indien de versterker onder de stoel ligt, wat listiger indien je de versterker in de kofferruimte wil monteren. Tip: aan de passagierzijde onder het dashboard kijken, dan zie je een doorvoermogelijkheid. Daar moeten ook nog speakerdraden doorheen (2x4 mm2 zou ik doen) uiteraard. Indien de versterker onder de stoel gaat moet je stroomkabels aldaar trekken. Wel eraan denken om de pluspool af te zekeren!
|
